Είναι διακριτά για σένα τα χαρακτηριστικά της hipster κουλτούρας;

Από τη στιγμή που πρόκειται –στη σύγχρονη εκδοχή του όρου, που τσουβαλιάζει ουσιαστικά πολλούς νέους, απ’ αυτούς που στη Σαλονίκη αποκαλούν τρέντουλες– για την πιο «αφηρημένη» σημειολογικά φυλή όλων των εποχών, είναι δύσκολο να διακρίνει κάποιος έντονα χαρακτηριστικά, «στολή» κ.λπ. Ως προσδιορισμός χρησιμοποιείται κυρίως υποτιμητικά, συχνά από κάποιον ψαγμένο/ ενημερωμένο (στα μουσικά κυρίως) προς κάποιον άλλο. Όμοιος ομοίω, δηλαδή. Στην Ελλάδα, πάντως, ανθεί και το υποείδος των φρικο-hipsters με έξτρα μισοψημένες αριστερίστικες τάσεις – πρόκειται για κληρονομιά της αμέσως προηγούμενης γενιάς της αντιπαγκοσμιοποίησης.

Μπορείς να πεις ότι αποτελεί μια κουλτούρα;

Είναι ακραία γενικόλογος όρος, για να μιλήσει κάποιος για κουλτούρα ή υποκουλτούρα. Παλιά σήμαινε κάποιον που επενδυόταν συγκεκριμένα στοιχεία της μεταπολεμικής hip κουλτούρας. Για να συνεννοηθούμε, ας φανταστούμε έναν επιμελώς ατημέλητο μπίτνικ που ακούει Miles.

Μπορείς να πεις ότι ο παλιός εναλλακτικός είναι ο νέος hipster;

Μπορείς. Αν και ο «εναλλακτικός» –επίσης εντελώς γενικόλογος προσδιορισμός– περιλάμβανε και πιο «σκληρά» και «σκοτεινά» χαρακτηριστικά. Αυτό που αποκαλούμε hipster έχει πολλά στοιχεία σπασίκλα, αλλά και ασεξουαλικού ατόμου.

Αν δεν υπήρχαν τα social media, θα ήταν δυνατόν να εμφανιστεί αυτή η κοινότητα;

Δεν βλέπω ακριβώς τη σύνδεση.

Πώς εξηγείς τo ότι δεν παράγουν καμία καλλιτεχνική έκφραση, παρά μόνο τις παρακολουθούν; Με στυλ πάντα…

Δεν συμφωνώ. Γιατί τα μέλη μιας hipster μπάντας δεν είναι hipsters και οι οπαδοί τους είναι;

Βοηθάει η Αθήνα στην εξέλιξη των hipsters; Ή και στην ύπαρξή τους; Μπορείς να τους συγκρίνεις με αυτούς της Νέας Υόρκης;

Ενδεχομένως υπάρχουν και στο Τιμπουκτού (εδώ κολλάνε ίσως τα social media και το Ιnternet γενικώς). Ίδιοι είναι και στην Αθήνα και στη Νέα Υόρκη. ( Έχω πάει στο Γουίλιαμσμπεργκ, δεν λέει και πολλά πράγματα.)

Πιστεύεις ότι είναι κάτι που έζησε (ή ότι είναι κάτι που έζησε μόνο στα δημοσιογραφικά γραφεία), ώστε να πούμε ότι πεθαίνει;

Κάποια στιγμή θα εξαντληθεί ως ετικέτα (μπορεί και να έχει συμβεί ήδη).

Εσύ ήσουν κάτι σαν hipster στα «νιάτα» σου;

Τότε τι θα ήταν hipster; Μου άρεσε και μου αρέσει να παρακολουθώ τι παίζει στην κουλτούρα. Πιο νέος ίσως είχα πιο πολύ την ανάγκη να αυτοπροσδιοριστώ ως «εναλλακτικός». Λογικό όταν είσαι νέος, περιοριστικό μετά.

​Ήδη, ο όρος fauxhemian λέγεται ότι θα αντικαταστήσει τους hipsters.Γιατί η ιδιότητα του faux επανέρχεται, λίγο πολύ, κάθε που μιλάμε γι’ αυτές τις ομάδες;

Η ιδιότητα του faux/fake επανέρχεται για να στηλιτεύσει την «επιφανειακή», «επιπόλαιη» και «ελαφρόμυαλη» διάσταση ψαγμένων νεανικών ομάδων που αγωνιωδώς αναζητούν το αυθεντικό, το vintage, αυτό που δεν έχει μολυνθεί από τον μεταμοντέρνο χυλό, αλλά τελικά καταλήγουν να πέφτουν οι ίδιοι θύματα σ’ αυτό το κυνήγι χαμένου θησαυρού, όπου πάντα θα υπάρχει κάποιο πιο «παραδοσιακό» καφενείο, πιο original outsider artist, πιο άξιο να ανακαλυφθεί αξεσουάρ, πιο γνήσιος εκπρόσωπος της hip αντίληψης.

Πρόκειται για φαύλο κύκλο namedropping και αμάσητων αναφορών σε πρόσωπα, σκηνές και καταστάσεις, αφού όλα αναλώνονται και «καίγονται» πολύ γρήγορα, για να μείνει χώρος για την επόμενη «ανακάλυψη». Επίσης, παρά το γεγονός ότι ο όρος αναφέρεται συχνά σε οπαδούς σύγχρονων μουσικών γκρουπ (μέχρι πρόσφατα, κυρίως από τη Βόρεια Αμερική), επειδή αυτά ανακατεύουν –με περισσότερο ή λιγότερο γούστο και ουσία– στοιχεία από διάφορα αναγνωρίσιμα και μη είδη του παρελθόντος, οι φαν τους δεν έχουν τη συγκροτημένη ταυτότητα άλλων φυλών (γότθοι, μεταλάδες κ.λπ.), οπότε είναι πιο επιρρεπείς σε «ό,τι να ’ναι» κατηγοριοποιήσεις.

Αν υποθέταμε ότι οι Αθηναίοι hipsters δεν μιμήθηκαν απλώς κάτι αμερικανικό αλλά έχουν ρίζες σε παλιότερες ελληνικές ομάδες και ιδιότητες, ποιες θα ήταν αυτές;

Δεν υπάρχει αντίστοιχη παράδοση εδώ, αν και στην Ελλάδα –στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, τέλος πάντων– υπήρξαν στο παρελθόν hipsters με την παλαιά έννοια, ευαισθητοποιημένοι μποέμ, δηλαδή, που αγαπούσαν την μπιτ κουλτούρα, την «προχωρημένη» μουσική, την ποπ αρτ, το κοφτερό στυλ, ασχέτως περιστασιακής μόδας –άνθρωποι που εδώ χαρακτηρίστηκαν «περιθωριακοί», ενώ αλλού θα ήταν απλώς «εναλλακτικοί»– και έτρωγαν σφαλιάρες και από Δεξιά και από Αριστερά.

Έξω οι hipsters χαρακτηρίζονται από τη φιλοπέριεργεια, την ενημέρωση και το ψάξιμο σε θέματα κουλτούρας. Έχουν διανοούμενες λόξες και κολλήματα (τον Τζονι Κας, συγκεκριμένους συγγραφείς κ.λπ.). Και υποτίθεται ότι ανακαλύπτουν τα πράγματα πριν από όλους τους άλλους. Εδώ, γιατί έχουμε την εντύπωση ότι δεν ανοίγουν βιβλίο;

Αυτό που αποκαλούμε «hipster» τα τελευταία χρόνια –σχεδόν αποκλειστικά υποτιμητικά– είναι το ίδιο και εδώ και έξω. Είναι αδύνατον να μπουν όλοι σε καλούπι, άλλοι έχουν πιο πολλά και πιο ειλικρινή και παθιασμένα ενδιαφέροντα, άλλοι απλώς καβαλάνε ένα σύγχρονο κύμα που θα τους πάει μέχρι μια ηλικία, και όλοι αρνούνται πλέον ότι είναι hipsters.

Όταν ήταν να βγάλουμε το «Vice» στα ελληνικά, μας είχαν προτείνει να μη χρησιμοποιήσουμε πότε τη λέξη hipster, γιατί είναι η πιο σιχαμένη λέξη του κόσμου, αν και το «Vice» ήταν (και είναι) βασικός πυλώνας της φάσης. Γιατί κανένας hipster δεν θέλει να τον λένε hipster;

Το γεγονός ότι η αποκαλούμενη «βίβλος των hipsters» αποτάσσεται μετά βδελυγμίας τον προσδιορισμό υποδηλώνει ακριβώς τη σχιζοειδή διάσταση μιας φυλής (μιας ταμπέλας, μάλλον), που γρήγορα έκανε μετάσταση σε κάτι όχι μόνο αρνητικό αλλά και συχνά πα θολογικό.

Και ο καταναλωτισμός;  Οι indie και οι alternative, από τους οποίους κατάγονται, είχαν κάνει σημαία, κατά κάποιον τρόπο, την αντίθεσή τους στην κοινωνία του σούπερ μάρκετ. Στους Έλληνες hipsters, όμως, διακρίνω μια αμφιθυμία ή κάνω λάθος; Ή είναι αυτό που ο Thomas Frank ονόμασε «rebel consumerism»;

Indie και alternative (ειδικά ο πρώτος προσδιορισμός) είχαν και έχουν να κάνουν με το οπαδιλίκι συγκεκριμένων μουσικών σκηνών και, όπως όλες οι αντίστοιχες φυλές, έχουν να κάνουν πολύ περισσότερο με τον καταναλωτισμό απ’ ό,τι θα πίστευαν τα μέλη τους, από τη στιγμή που η μουσική βιομηχανία –ειδικά όταν ήταν ακόμα στις δόξες της–, τόσο η mainstream όσο και η alternative, αποτελούσε ένα από τα πιο ακραία παραδείγματα της λογικής της αγοράς, του αθέμιτου ανταγωνισμού και του καπιταλιστικού κυνισμού. Οι hipsters μοιάζουν πολλές φορές με έρμαια του καταναλωτισμού γενικώς, αφού δηλώνουν πρόθυμοι ανά πάσα στιγμή να ενισχύσουν οποιαδήποτε νέα τάση, έστω κι αν αυτή πουλιέται ως συμβατή με τα δεδομένα της οικονομικής ύφεσης (πάντως πουλιέται, σπανίως είναι τζάμπα).

Υπάρχει η άποψη ότι οι hipsters μιλάνε πολύ και δρουν λίγο. Φτιάχνουν ωραίες γραμματοσειρές, αλλά γράφουν αξιολησμόνητα κείμενα. Είναι καλοί στυλίστες της ζωής, αλλά τελικά στη ζωή τα σκατώνουν. Ότι, εν πάση περιπτώσει, δεν γέννησαν τίποτε αξιόλογο και πίσω τους θ’ αφήσουν τα πράγματα και την κοινωνία όπως τα βρήκαν.

Οι hipsters είναι σύμπτωμα της εποχής, όχι φορείς ανατροπής. Είναι αυτό που παίζει τώρα, όχι αυτό που θα έρθει αύριο (όποιος αποτολμά προσβολές πλέον, εκτίθεται άσχημα συνήθως), κι αυτό δεν είναι ούτε θετικό ούτε αρνητικό.

Aπ’ όσο ξέρουμε, οι Αθηναίοι hipsters αγαπούν πολύ το μπάχαλο ή, έστω, τη μετωπική αντιπαράθεση με το κράτος. Ήταν στα καλύτερά τους επί «Συντάγματος». Μετά, βέβαια, ναυάγησαν στoυς μπάφους. Τώρα πολιτεύονται στο facebook. Έχει κανένα νόημα το συμπίλημα πολιτικής που πλανάται στο μυαλό τους;

Η σύνδεση (μερίδας) hipsters με ομάδες αντιεξουσιαστών με συγκρουσιακές τάσεις δεν είναι εντελώς άσχετη, ελέω των ακραίων περιστάσεων που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Το θέμα σηκώνει μεγάλη κουβέντα. Όπως λέει, όμως, και ο κεντρικός χαρακτήρας (βαρεμένος 28χρονος hipster δισεκατομμυριούχος) του βιβλίου του Ντον ΝτεΛίλλο, Cosmopolis, παρατηρώντας διαδήλωση αντιεξουσιαστών έξω από τη θωρακισμένη λιμουζίνα του, «αυτές οι εκδηλώσεις εξυπηρετούν το σύστημα, αφού ουσιαστικά αποτελούν στοιχείο φαντασιακής προβολής της ίδιας της κουλτούρας της αγοράς». Από την άλλη, ας μην τα ισοπεδώνουμε όλα, από τη στιγμή που οι Pussy Riot (ένα γκρουπ που πριν από μερικούς μήνες κάποιος θα μπορούσε να απορρίψει ως hipster collective με πασπάλισμα agit prop πολιτικής ατζέντας) βρίσκονται στη φυλακή, ενώ μόλις προχθές συνελήφθη ο νεαρός που έκανε πλάκα με τις προφητείες του Παΐσιου, ενώ απλώς αστειευόταν, χρησιμοποιώντας σημειολογικά στοιχεία και αργκό του σύγχρονου hipster.